اختلال چند شخصیتی یکی از زیر مجموعه‌های اختلالات تجزیه‌ای است که با عنوان اختلال هویت تجزیه‌ای یا تجزیه هویت شناخته می‌­شود. این اختلال شاید در بین عموم، بسیار شناخته شده باشد و به راحتی آن را به دیگران نسبت بدهند اما یکی از اختلال‌های نادر و عمیق روانشناختی است که جز تعدادی محدود و انگشت شمار اکثرا درمان نشده‌اند. این اختلال به طور کلی عبارت است از وجود دو یا چند هویت یا شخصیت متمایز که به تناوب رفتار فرد را کنترل می‌­کنند. با آگاهی از علائم، دلایل و راه‌های درمان این اختلال می‌توانید آن را تشخیص داده و گامی برای درمان آن بردارید. 

بیشتر بخوانید : اختلالات اضطرابی | معرفی انواع و درمان اختلالات اضطرابی در DSM5

منبع :  اختلال چند شخصیتی

اختلال شخصیت چندگانه (اختلال هویت تجزیه‌­ای)

این اختلال یکی از زیر مجموعه‌های اختلالات تجزیه‌ای است که با وجود دو یا چند شخصیت مستقل و مجزا از هم در وجود یک شخص مشخص می‌­شود و هر کدام از این شخصیت‌ها به طور متناوب، رفتار فرد را تحت کنترل می­‌گیرند. به نوعی احساسی شبیه حس تسخیر شدن بدن توسط یک هویت دیگر است. نیمی از مبتلایان کمتر از 10 شخصیت دارند اما تعداد این شخصیت‌ها در یک فرد حتی می­‌تواند به 100 شخصیت مجزا نیز برسد.

در این اختلال، هر کدام از این شخصیت‌ها نام، سن، خاطرات، ویژگی‌ها و ژست‌های گفتاری و رفتاری متفاوت دارند. حتی سلیقه‌ها و سبک زندگی آن‌ها نیز متفاوت است. امکان دارد که یک معلم درونگرای منظم با علاقه به موسیقی و فیلم یک شخصیت دیگری داشته باشد که یک ورزشکار بسیار پر انرژی با علاقه به دورهمی‌های دوستانه و حتی مصرف مخدر باشد. بسیاری از این بیماران، دچار دوره‌های موقتی تغییر شخصیت و هویت‌اند که در اثر ضربه‌ها و فشارهای روانی ناگهانی به وجود می‌آید.

دلایل ایجاد اختلال چند شخصیتی

معمولا خیلی از اختلالات شخصیتی علت مشخصی ندارند اما اصلی‌ترین علت اختلال هویت تجزیه‌ای، تجربه‌های دردناک و آسیب زا در دوران کودکی است. تحقیقات نشان می‌دهند که علت اختلال چند شخصیتی پاسخ روان فرد نسبت به فشارهای درونی و بیرونی به ویژه در سال‌های اولیه کودکی است که غفلت‌های شدید والدین یا سو استفاده‌های جسمی و روانی از آن‌ها، ممکن است در رشد شخصیت اختلال ایجاد کند. در 99 درصد مبتلایان، سابقه آسیب‌های شخصی یا ضربه‌های مکرر بسیار شدید و معمولا تهدیدکننده زندگی در یک دوره حساس سنی وجود داشته است.

تجربه سو استفاده جنسی، دیدن یک حادثه وحشتناک یا تماشای صحنه‌هایی مانند صحنه اعدام، تجربه ترس شدید و از این دست تجربیات نیز می‌توانند باعث این اختلال شوند. منظور از دوره حساس سنی معمولا زیر 6 سالگی است. در خانواده‌هایی که والدین خشن، بی‌رحم، سرکوب‌گر، تحقیرکننده و غیرقابل پیش بینی هستند، احتمال تخریب شخصیت کودک و ابتلای او به اختلال هویت تجزیه‌ای در آینده بیشتر می‌شود.

اختلال چند شخصیتی در کودکان

توجه کنید که بروز این اختلال در کودکان بسیار نادر است ولی شروع آن، از دوران کودکی و در اثر آسیب‌های آن شروع می­‌شود. بنابراین کودک اگر درگیر همبازی‌های خیالی خود شده یا این چنین نشانه‌هایی را تجربه کرد، ممکن است اختلالات دیگری را نیز تجربه کند. درست است که تعدادی کودک مبتلا به این اختلال معرفی شده‌اند اما اکثر آن‌ها توسط والدینی که خود چندشخصیتی هستند به مراکز پزشکی ارجاع داده شده‌اند.

علائم و نشانه‌های اختلال چندشخصیتی

فرد مبتلا به اختلال هویت تجزیه‌ای دارای دو یا چند شخصیت متفاوت و متمایز است. باید دقت کنید که وقتی صحبت از شخصیت متفاوت و متمایز می­‌شود، نباید آن را با تغییرات اخلاقی، رفتاری و خلقی اشتباه گرفت. اختلال چند شخصیتی وجود یک شخصیت اصلی به عنوان شخصیت معمول یا هسته و یک یا چند شخصیت تغییردهنده است که کاملا در تمام موارد، حتی ظاهر، پوشش و آرایش فرد نیز تغییر ایجاد می­‌کند. هرگونه تغییر شخصیتی، هرچند موقت می‌تواند نشانه این اختلال باشد. حتی ممکن است شخصیت تغییردهنده نسبت به شخصیت اصلی احساسات منفی داشته باشد.

فرد مبتلا به این اختلال، از تغییرات و حالات شخصیت دیگر و خاطرات تجربه شده او معمولا آگاه نیست. استرس یا حتی یادآوری یک خاطره تلخ، می‌­تواند باعث تغییر شخصیت شود. فرد مبتلا دچار یک فراموشی غیرعادی است و امکان دارد فردی را بشناسد که اصلا او را ندیده یا چیزی که برای خانه خریده است فراموش کند.

این فراموشی با فراموشی‌های عادی فرق می‌کند. فرد ممکن است به طور ناگهانی احساس گسست کند و از بیرون مانند یک تماشاگر خودش را ببیند. توهم‌ها و هذیان‌هایی مانند شنیدن صداهایی مثل صدای گریه بچه یا صدای موجودی از عالم ارواح را تجربه کنند. سطح عملکرد فرد ممکن است از خفیف تا بسیار شدید تحت تاثیر قرارگرفته و مختل شود.

بیشتر بخوانید : درمان اضطراب | تکنیک های درمان اضطراب شدید

درمان اختلال چند شخصیتی

درمان این اختلال بسیار سخت است اما غیرممکن نیست. هدف درمان مبتلایان به اختلال شخصیت چندگانه، حذف شخصیت‌های دیگر نیست بلکه رسیدن به نوعی سازگاری و درک متقابل بین شخصیت‌هاست. یعنی هدف درمان این است که شخصیت اصلی فرد مبتلا، شخصیت‌های دیگر خود را بشناسد و بتواند بین شخصیت اصلی خود و دیگر شخصیت‌ها ارتباط برقرار کند تا کنترل آن‌ها را تا حدودی به دست بگیرد. همچنین افزایش توانایی فرد در مواجهه با عوامل استرس‌زا و هر عاملی که بتواند او را تحت تاثیر قرار دهد نیز هدف دیگر درمان است.

درمان این بیماران طولانی مدت است و مهم‌ترین لازمه آن، وجود یک محیط کاملا عاری از هرگونه تنش و استرس و داشتن یک سبک زندگی سالم در کنار یک تیم درمانی کاملا حرفه‌ایست. امکان دارد که درمان سال‌ها ادامه داشته باشد و فرد مبتلا باید کاملا به درمانگر خود اعتماد کرده و با او احساس نزدیکی بکند. برخی از روش‌های درمانی مانند روانکاوی، حساسیت‌زدایی، هیپنوتیزم درمانی و حتی درمان‌های القای الکتریکی مغز نیز وجود دارند که همزمانی برخی از آن‌ها می­‌تواند کمک کننده باشد.

برای دریافت مشاوره در زمینه افسردگی می‌توانید در ساعت از روز برای مشاوره تلفنی از طریق شماره 02166419012 با برترین متخصصان در مرکز مشاوره روانشناسی ذهن نو تماس حاصل نمایید.

سوالات متداول

آیا اختلال چند شخصیتی قابل درمان است؟

بله. درمان این اختلال کمی سخت و معمولا زمان بر است اما با استفاده از روش‌های درمانی صحیح و همکاری فعال خود فرد، می‌توان آن را درمان کرد.

سوالی دارید؟ با ما تماس بگیرید

تماس با برترین مشاوران از طریق تلفن ثابت در سراسر کشور از 8 صبح الی 12 شب حتی ایام تعطیل

سراسر کشور :9099070354 استان تهران :9092301539

جهت مشاوره تلفنی با موبایل و رزرو وقت حضوری

 شماره تماس با موبایل : 66419012-021

منبع :  اختلال چند شخصیتی